HECHTING
Op deze pagina leg ik uit wat hechting is en welke verschillende soorten hechting er zijn. Verder vind je ook enkele tips omtrent interessante boeken als je er nog meer over wil weten.
Een veilige hechting is van fundamenteel belang om op een constructieve en bevredigende manier relaties te kunnen aangaan. Of dat nu over vriendschappen of liefdesrelaties gaat. En wat is er dan nodig om eventuele schade te herstellen?
WAT IS HECHTING?
Hechting ontstaat in de band die een kind met zijn ouders heeft. Het gaat over het gevoel van verbondenheid en de mate van veiligheid waardoor die verbondenheid gekenmerkt wordt. Dat veilige gevoel ontstaat vanuit de ervaring als kind bij je ouder terecht te kunnen en gezien te worden. Er te mogen zijn ongeacht wat je voelt. Te mogen spreken en gehoord te worden. Erkenning te krijgen voor hoe jij je voelt. Om te mogen zwijgen als je stil wil zijn. Te mogen spreken als je gehoord wil worden. Dat biedt een veiligheid die maakt dat een kind durft op ontdekking te gaan en de externe wereld durft te onderzoeken alsook zijn innerlijke leefwereld. Dat is spannend en soms stresserend maar het kind weet dat het terecht kan bij zijn ouders wanneer het nodig is.
Uiteraard staat deze veilige thuishaven soms onder druk. In onze maatschappij kunnen ouders niet altijd en overal beschikbaar zijn. En als de ouder zelf niet opgroeide in zo’n veilige thuishaven, is het wel erg moeilijk om je kind te geven wat je zelf tekort hebt gehad. Dat is niet onmogelijk maar wel een extra uitdaging voor de ouder.
WAT ZIJN DE GEVOLGEN VAN ONVEILIGE HECHTING?
Wanneer een ouder niet beschikbaar is omdat deze met zichzelf worstelt dan komt die veilige verbondenheid onder druk te staan. Een ouder die depressief is, een trauma meemaakte en vlucht in een verslavingsproblematiek, na een scheiding heel veel uren gaat werken om de eindjes aan elkaar te kunnen knopen,… die is wellicht niet of te weinig beschikbaar. Dat ervaart een kind als onvoorspelbaar en onbetrouwbaar. Omdat kinderen en jongeren dit zelden zo helder kunnen uitleggen, zullen zij dit tonen. Zij zullen zich doorgaans ofwel terugtrekken in zichzelf ofwel gaan rebelleren. Dit kan ook gebeuren wanneer de ouder erg veeleisend en bekritiserend is. Al dan niet onbewust geeft de ouder het kind zo voortdurend het gevoel van afwijzing, niet goed genoeg zijn.
Ieder zijn verantwoordelijkheid
Vaak komt een kind of jongere in therapie komen met de melding van ‘probleemgedrag’. Het gebeurt dan wel vaak dat het kind of jongere eigenlijk niet van kwade wil is maar eigenlijk enkel de bliksemafleider is. Het toont eigenlijk aan waar het evenwicht zoek is en waar de communicatie geblokkeerd zit. Belangrijk is dan dat we trachten de manier van communiceren te herstellen tussen ouder en kind. Wanneer er terug geluisterd kan worden naar elkaar, is de kans groter dat iedereen elkaar weer beter leert begrijpen. Ook dat ieders noden en behoeften duidelijk worden. Als er terug ruimte komt om daar rekening mee te houden bij elkaar, krijgt verbondenheid terug een kans.
Dit vraagt van ouders uiteraard wel de bereidheid om ook te kijken naar hun eigen kwetsuren en zelf ook te werken aan verandering. Het is vaak een grote uitdaging om onder ogen te zien wat hun eigen behoeften zijn die niet vervuld zijn geraakt in contact met hun eigen ouder(s). En vooral om in contact met hun eigen kinderen hun eigen behoeften even opzij te kunnen schuiven en de behoeften van het kind op de eerste plaats.
VERSCHILLENDE SOORTEN HECHTING
VEILIG GEHECHT
Het kind ervaart de ouder als beschikbaar en sensitief. Dat wil zeggen dat de ouder zich bewust is van de gevoelens en behoeften van het kind. De ouder zal zelf opmerken wanneer het kind zich niet goed voelt en steun of troost nodig heeft. Er is een goed evenwicht tussen in verbinding gaan met de ouder en het zelfstandig op verkenning gaan. Een kind durft alleen op onderzoek gaan en kan bij de ouder terecht voor troost en geruststelling.
Deze kinderen hebben doorgaans in het latere leven geen moeilijkheden met het evenwicht tussen nabijheid en afstand in relatie met anderen.
ONVEILIG VERMIJDEND GEHECHT
Het kind ervaart de ouder eerder als afwijzend, zakelijk, weinig sensitief. Het heeft de ervaring niet te kunnen rekenen op de ouder wanneer tijdens stressvolle situaties. Daardoor zal het kind zich minimaal hechten aan de ouder. Het kind vermijdt of negeert de ouders zelfs en gedraagt zich op soms zeer jonge leeftijd al zeer zelfstandig. Het kind richt zijn angst, pijn, verdriet naar binnen of krijgt een woede-uitbarsting omdat het niet terecht kan bij de ouder.
Op latere leeftijd blijven deze kinderen erg op zichzelf en in zichzelf gekeerd. Ze houden emotioneel afstand in sociale contacten en gaan ze minder makkelijk zelf aan. Ze trekken hun plan.
ONVEILIG ANGSTIG GEHECHT
Het kind ervaart de ouder als onvoorspelbaar en als afwezig op belangrijke momenten. Bij afwezigheid van de ouder ervaart het kind angst en ook boosheid bij terugkeer. De ouder is nu eens wel en dan weer niet sensitief. Hierdoor is het kind erg onzeker geworden. Het kind zoekt heel veel de verbondenheid op, wil voortdurend kunnen steunen op de ouder. Het kind ervaart veel stress wanneer de ouder het kind ‘verlaat’. Is weinig geneigd om zelfstandig op verkenning te gaan.
In relaties voelen deze mensen voor anderen vaak aan als overdreven behoeftig. Ze hebben heel veel nood aan geruststelling. Dat voelt voor mensen die veilig gehecht zijn of vermijdend gehecht zijn vaak aan als ‘te intens’. Hun behoefte aan verbinding & intimiteit lijkt nooit te kunnen worden ingevuld. Ze geraken niet gerustgesteld.
ONVEILIG ANGSTIG-VERMIJDEND GEHECHT
Het kind ervaart de ouder als én de bron van steun én de bron van angst tegelijk. Het kind zoekt wel toenadering tot de ouder maar is er tegelijkertijd ook erg angstig voor en gestresseerd onder. Dit komt omdat het kind de ouder dus als zeer onvoorspelbaar ervaart. Vaak wordt dit ook versterkt doordat het kind nog een ander trauma heeft meegemaakt.
In relaties zal je opmerken dat zij afwisselend in verbinding gaan en zich terugtrekken wanneer het contact te intens voelt. Zij hebben moeite met het omgaan van intense gevoelens die overweldigend kunnen zijn. Hebben tijd voor zichzelf nodig wanneer ze zich benauwd voelen.
DESTRUCTIEVE PATRONEN
Wanneer een ouder er niet in lukt om de eigen behoeften en noden opzij te zetten in het belang van het kind, dan kunnen er destructieve patronen ontstaan. Patronen waarbij de rollen van ouder en kind omgedraaid worden. Dan wordt het kind de zorgende en de ouder de behoeftige. Dat wordt parentificatie genoemd. Hier kan je daar meer over lezen.
LITERATUUR
BLIJF BIJ MIJ – RIKA PONNET
Een vernieuwende en verhelderende kijk op relaties, met praktische tips en adviezen Na de eerste verliefdheid ontstaat in veel relaties een ‘machtsstrijd’: je gaat je ergeren aan kleine kantjes, je bent bang te veel van jezelf te moeten opgeven, er ontstaat een bepaalde sleur… Maar hoe vermijd je dat die strijd het einde van je relatie betekent? Aan de hand van praktijkvoorbeelden legt Rika Ponnet de dieperliggende oorzaak van relatieproblemen bloot en toont ze hoe hechtingsstijlen vaak aan de basis liggen. Waarom trekken tegenpolen elkaar aan, maar stoten ze vaak na een tijdje ook weer af? Waarom kiezen veel mensen telkens weer voor een ‘foute’ partner? En waarom is ruzie en strijd vaak een verborgen kreet om meer intimiteit? Beluister het interview van Friedl’ Lesage met Rika Ponnet op Radio 1
LIEFDESBANG – HANNAH CUPPEN
Wil je graag een relatie maar trekt de ander zich steeds terug? Heb je alles op orde maar gaat het steeds mis in de liefde? Of heb je de neiging de ander op afstand te houden als die voor jou wil gaan? Mis je in je relatie de intimiteit? In Liefdesbang legt Hannah Cuppen uit dat dit allemaal met verlatings- en bindingsangst te maken heeft.
Nederland telt meer dan twee miljoen singles. Het blijkt niet eenvoudig de prins of prinses op het witte paard tegen te komen. En staat die opeens wél voor je deur, dan is het lastig de teugels uit handen te geven. Vervelende ervaringen of verlies hebben je misschien liefdesbang gemaakt.
Hannah Cuppen, zelf ervaringsdeskundige, laat in Liefdesbang zien hoe je je hart weer kunt openen voor jezelf en daarna voor de ander. Cuppen durfde zich kwetsbaar op te stellen en schreef dit boek vanuit haar jarenlange zelfonderzoek. Ook interviewde ze vele mensen over hun ervaringen met verlatings- en bindingsangst. Deze authentieke verhalen maken samen met de inzichten en tips van Cuppen Liefdesbang tot een oplossingsgericht boek, zodat de liefde weer een eerlijke kans krijgt.
Liefdesbang, winnaar van Beste Spirituele Boek 2015, is verkrijgbaar in twee kleuren, in blauw en in roze, maar de inhoud van beide boeken is identiek!
